(Scroll down for English)
Helaas hebben we vandaag weer afscheid moeten nemen van een held.
Vanochtend is Luitenant ter Zee de heer Nicolaas ‘Ted’ Luxemburg overleden.
De heer Luxemburg was erg meegaand met Het Gooi Bevrijd en stak z’n mening niet onder stoelen of banken.
Wij hadden zelfs de eer om samen met hem zijn 100ste! verjaardag te vieren bij Het Gooi Bevrijd. Een grote wens van de heer Luxemburg.
Wij als organisatie wensen de familie en nabestaanden ontzettend veel steun en wijsheid toe met dit immense verlies.
Unfortunately we had to say goodbye to yet another hero.
This morning Lieutenant of The Royal Dutch Navy mr. Nicolaas ‘Ted’ Luxemburg has past away.
Mr. Luxemburg was very passioned with Het Gooi Bevrijd and definitely spoke his mind.
We even had the great honour to celebrate his 100th birthday at Het Gooi Bevrijd with him this year.
The organisation of Het Gooi Bevrijd wish family and friends all the wisdom and strength to coop with this tremendous loss off a great man.
Mr. Luxemburg: Thank you for your presents at Het Gooi Bevrijd the last years.
Thank you for all you did for us and the rest of the world during the Second World War and afterwards.
“...The tides do not command the ship.... The sailor does”
Nicolaas E. Luxemburg kwam op 6 mei 1918 in Amsterdam, als enig kind van een in Polen geboren vader, ter wereld en vertrok op 9-jarige leeftijd met zijn ouders naar Harbin, Mantsjoerije. Zijn vader was aldaar werkzaam als zakenman en verkocht onder meer laarzen aan het leger van het Keizerrijk Rusland. Luxemburg doorliep in Mantsjoerije het Russisch gymnasium en het Engelse Handelscollege en trad in 1937 als volontair in dienst bij Tels Amsterdam, waar hij werd opgeleid voor uitzending naar Japan.
In 1938 werd hij geplaatst op het inkoopkantoor te Oska, na de capitulatie van Nederland overgeplaatst op het inkoopkantoor te Batavia en vervolgens naar Tels Padang (Sumatra) gezonden. Tijdens de oorlog voer Luxemburg in de rang van luitenant-ter-zee op diverse schepen. Hij trouwde in 1946 en keerde aan het einde van dat jaar terug naar Nederland. Hij werd in 1950 door Tels & Co als chef afdeling textiel naar Singapore gezonden en in 1955 benoemd tot chef afdeling textiel bij Hagemeijer Singapore. In 1960 werd Luxemburg in de functie van manager Hagemeijer Noord Borneo overgeplaatst naar Jesselton en in 1961 keerde hij terug naar Europa. Aldaar werkte hij enige tijd bij de Nederlandse Kamer van Koophandel in Londen en vervolgens enige jaren bij een Engelse kapitaalgoederenfabrikant in onder meer Hongarije, Polen en Bulgarije. Na 1970 was Luxemburg nog enige jaren werkzaam bij Hagemeijer als trade consultant Eastern Europe, waarna hij met pensioen ging en zich uiteindelijk vestigde te Bussum.
Loopbaan tijdens de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de oorlogsjaren werd Luxemburg (een neef van Rosa Luxemburg) als soldaat geplaatst bij de paraatheidsbezetting te Padang. In juli 1941 werd hij naar de Koninklijke Marine te Soerabaja gezonden en geplaatst bij de opleiding tot aspirant-reserve-officier. Zijn opleiding vond onder meer plaats aan boord van Hr. Ms. opleidingsschip Soerabaja (voorheen de Zeven Provinciën); Luxemburg werd in september 1941 bevorderd tot luitenant-ter-zee derde klasse der Koninklijke Marine reserve voor speciale dienst en gedetacheerd bij de Amerikaanse vloot. Aldaar deed hij aan boord van de Amerikaanse lichte kruiser Marblehead, mede door zijn kennis van vreemde talen, dienst als Nederlands liaisonofficier; in deze tijd kwam hij in zijn functie van liaisonofficier wel aan boord van het vlaggenschip Hr. Ms. De Ruyter, waarover viceadmiraal Karel Doorman het commando voerde. De Marblehead raakte door een Japanse luchtaanval (twee voltreffers en een zogenaamde near miss ) tijdens de Slag bij Straat Makassar zwaar beschadigd en keerde terug naar Tjilatjap, waar het schip in dok werd geplaatst en de 60 Amerikaanse doden werden geborgen. De overlevenden werden ontboden op het Nederlandse vlaggenschip De Ruyter maar een tiental van hen vond onder leiding van Dr. Wassell een plek op de Janssens, waarover kapitein Gerrit Nicolaas Prass het bevel voerde. Luxemburg werd nu overgeplaatst op de Amerikaanse jager Whipple. Met dit schip bereikte hij uiteindelijk met het restant van de geallieerde vloot Australië. Tijdens de reis werd de Whipple bij Christmas Island aangevallen door de Japanners, waarop de vijand met dieptebommen werd bestookt. Overdag op zee bleef het schip zigzaggen om te ontkomen aan de vijand en 's nachts werd er bijgetankt in baaien. De Amerikaanse aircraft carrier Langley, die geëscorteerd werd door de Whipple, werd naar de zeebodem gejaagd door de Japanners. De drenkelingen werden door de Whipple opgepikt.
Eenmaal in Melbourne aangekomen werd Luxemburg aangesteld als verbindingsofficier. Hij ontmoette gedurende zijn dienst in de Oost vele dan bekende officieren, zoals viceadmiraal Conrad Helfrich (bijnaam: ship a day Helfrich ). Helfrich was indertijd bevelhebber der strijdkrachten in het oosten met als thuisbasis Colombo (vanaf maart 1942), waarheen ook Luxemburg op zijn verzoek uit Australië was overgeplaatst, waar hij onder het commando van luitenant-ter-zee eerste klasse R.H.M.C. von Freitag Drabbe viel.
Luxemburg zag in deze tijd ook andere bekende mannen als de gouverneur van Ceylon, eerder commandant van de Engelse vloot in Indië, Sir Geoffrey Layton en gouverneur-generaal Hubertus van Mook. Intussen probeerde Luxemburg weer op een schip geplaatst te worden; dit werd uiteindelijk een onderzeebootmoederschip, waarmee hij naar Bombay voer, waar hij deng (knokkelkoorts) opliep en drie weken in een hospitaal doorbracht. In de tijd dat hij in het ziekenhuis lag werd het onderzeebootmoederschip bij East-London getorpedeerd.
Leven na de Tweede Wereldoorlog
Luxemburg werd na de Tweede Wereldoorlog overgeplaatst naar Ceylon, waar hij eveneens als Nederlands verbindingsofficier diende en waar hij begin 1946 trouwde met Josephine Gillon Ferguson. Zijn werk bestond hier uit coderen en aldus werken met de Enigma-machine. Eind 1946 keerde hij via Nederlands-Indië aan boord van H.M. Van Kinsbergen (een artillerieinstructieschip), terug naar Nederland, waar hij in 1947 gedemobiliseerd werd en in de rang van luitenant-ter-zee tweede klasse de dienst verliet. In 1950 vertrok Luxemburg, dan in dienst van Tela & Co., naar Singapore en in 1955 was hij werkzaam als chef afdeling textiel en kramerijen voor Hagemeijer Singapore. In 1960 werd hij in de functie van manager Noord Borneo overgeplaatst naar Jesselton, waaruit hij in 1961 terugkeerde naar Europa. Hij werkte gedurende enige tijd bij de Nederlandse Kamer van Koophandel in Londen en vervolgens als area manager bij een Engelse kapitaalgoederenfabrikant. In 1970 werd hij door Hagemeijer benoemd tot trade consultant Eastern Europe; in deze functie moest hij contacten leggen en de staatshandelsorganisaties in Oost Europa bewerken met als doel de handel uit te breiden. In deze tijd hing tussen Oost en West nog het IJzeren gordijn. Luxemburg werd steeds in dezelfde kamer in hetzelfde hotel geplaatst, zodat zijn werkzaamheden beter "geobserveerd" konden worden. Een eerste check die hij zodoende deed na aankomst was zoeken naar verborgen camera's; hij kreeg ook een boekje mee, waarin stond hoe hij zich te gedragen had in Rusland.
Luxemburg woonde tot zijn overlijden, omringd door schilderijen, foto's en andere aandenkens aan zijn veelbewogen leven, in Bussum.
De heer Luxemburg kwam in juli 2018 helaas te overlijden. Hij had 1 grote wens: dat hij naar zijn laatste rustplaats zou worden begeleid door de drie deelnemers die hij had leren kennen bij Het Gooi Bevrijd. Deze drie heren hebben gehoor gegeven aan de heer Luxemburg's laatste wens en hebben op een meer dan respectabele manier afscheid genomen......... Dank hiervoor Mr. Yannick Bongers, Mr. Martin Trouborst en Mr. Rick van Dijk.
Nicolaas Luxemburg op zijn verjaardag bij Het Gooi Bevrijd 2016!!!
